Grote gok in aanloop naar stormachtige tegenwind
De economische krachten – die naoorlogse sterke rugwind – die de afgelopen 35 jaar vorm hebben gegeven en die de vergulde reizen door het westerse “overvloedige tijdperk” hebben versneld, waaien niet langer in een gunstige richting. De wind was al aan het afnemen, maar draait nu om, schrijft Alastair Crooke.
De wind is nu 180° van richting veranderd – er is nu sprake van tegenwind. Dit is een structurele verschuiving binnen een lange cyclus. Er zijn geen snelle oplossingen. De goede ‘Cabaret’-jaren zijn voorbij. We zullen het met minder moeten doen en de daaruit voortvloeiende politieke volatiliteit is onvermijdelijk.
China industrialiseerde snel en gaf ons inflatie-dodende, goedkope industrieproducten; Rusland gaf ons de goedkope energie die de westerse economieën (net) concurrerend en (bijna) inflatievrij hield. Een “wrijvingsloos gemak” kenmerkte toen het verkeer van goederen, kapitaal, mensen – alles. Vandaag is het echter wrijving en belemmering wat de klok slaat.
De “wending” begon met de vastberadenheid van de VS om zich niet te laten verdringen door een Aziatisch “hartland”. Maar de verschuiving heeft haar eigen krachtige dynamiek gekregen en genereert nu gescheiden handelsblokken die vastbesloten zijn zich los te schudden van de “oude hegemonieën”.
In plaats van “wrijvingsloos gemak” hebben we nu economische ontkoppeling: sancties, inbeslagname van activa, verslechtering van de rechtsbescherming, regelgevingsdiscriminatie, groene agenda en ESG-discriminatie, nationale veiligheidsomheiningen en narratieven die grote delen van de tot dan toe alledaagse economische activiteit tot grensgebied van “verraad” maken.
Kortom, er is wrijving … overal.
Bovenop deze algemene overgang naar wrijving zijn er verschillende dynamieken die een wrijvingsbasis veranderen in razende tegenwind.
De eerste is geopolitiek. De multipolaire sfeer neemt toe. Maar het gaat niet alleen om multipolariteit op zich; het gaat in wezen om de herovering van nationale autonomieën, staatssoevereiniteit en het herstel van afzonderlijke beschavingswijzen en -waarden door aspirant-multipolaire staten.
Zoals Ted Snider het bondig formuleert:
“Het monopolie van de dollar heeft niet alleen de Amerikaanse rijkdom verzekerd, maar ook de Amerikaanse macht. De meeste internationale handel vindt plaats in dollars en de meeste deviezenreserves worden aangehouden in dollars. Die dominantie van de dollar heeft de VS vaak in staat gesteld ideologische afstemming te dicteren of andere landen economische en politieke structurele aanpassingen op te leggen. Het heeft de VS ook in staat gesteld het enige land ter wereld te worden dat zijn tegenstanders effectief kan bestraffen. Emancipatie van de hegemonie van de dollar – is emancipatie van de Amerikaanse hegemonie”.
De vlucht uit het gebruik van de Amerikaanse dollar in de handel wordt dus het sleutelmechanisme om de door de VS geleide unipolaire wereld te vervangen door een multipolaire wereld. Eenvoudig gezegd: de VS hebben hun bewapening van de dollar te veel gebruikt, en het tij van de wereldopinie (zelfs die van president Macron en sommige andere EU-staten) heeft zich tegen de dollar gekeerd.
Waarom is dit zo belangrijk? Simpelweg omdat er een wereldwijde ‘run op de dollar’ is ontstaan – een beetje zoals een ‘run op een bank’, omdat het vertrouwen afneemt.
De tweede dynamiek is het inflatievirus – de historische plaag van alle economieën. Dit virus heeft zich tijdens het “gouden tijdperk” van krediet tegen nultarief rustig opgehoopt, maar werd vervolgens met de tarieven voor China opgestuwd – waarbij de EU er zelf voor koos af te zien van goedkope energie in de hoop dat haar boycot Rusland financieel zou imploderen. En met de groeiende “oorlog” van het Westen om de on-shoring van een steeds groter wordende reeks aanvoerlijnen, die moeten worden afgeschermd onder het mom van nationale veiligheid.
In wezen omarmde het Westen economische zelfbeschadiging, “vanuit een onderliggende stemming van existentiële angst, een knagend vermoeden dat onze beschaving zichzelf zou kunnen vernietigen, zoals zoveel anderen in het verleden hebben gedaan”. (Vandaar de impuls om het primaat van de beschaving te herbevestigen, zelfs tegen de prijs van het versnellen van een mogelijke westerse economische zelfvernietiging).
Miljardair fondsbeheerder Stan Druckenmuller wijst op de inherente – bewust gelopen – staartrisico’s in het tijdperk van nulinflatie/nulrente/overvloedige liquiditeit:
“Maar … wanneer je gratis geld hebt, doen mensen domme dingen. Als je 11 jaar lang gratis geld hebt, doen mensen echt domme dingen. Dus er zitten dingen onder de motorkap, die beginnen te dagen. Het is duidelijk dat de regionale banken onlangs … Maar ik neem aan dat er nog veel meer instanties komen … Het is een enge cocktail die we voorgeschoteld krijgen”.
Nou, wie wil de spelbreker zijn? Zeker niet de elite 1%, die het heel goed deed in dit paradigma. De Federal Reserve hield de rente laag, en overheidsaccountants moedigden banken aan langlopende Amerikaanse staatsobligaties en hypotheken te kopen door ze een gunstige boekhoudkundige behandeling te geven. (De banken hoefden ze niet te waarderen tegen hun huidige marktwaarde in de boekhouding, zolang ze maar konden doen alsof ze ze tot de vervaldag zouden aanhouden).
Toen kwamen de plaag van de inflatie en de renteverhogingen – waardoor de waarde van dergelijke activa werd vernietigd. Daardoor bleven de passiva ongedekt en blootgesteld.
De autoriteiten hebben bij de bouw van dit kaartenhuis met “gratis geld” een gokje gewaagd door het zo lang op zijn beloop te laten. Het was een gok die onvermijdelijk zijn “plafond” zou bereiken, een grens waarboven het niet langer kon worden volgehouden. Tegen die tijd, tientallen jaren later, waren de mensen gaan geloven dat het kon worden verlengd – voor altijd. Velen doen dat nog steeds. Zij merken niet op dat de rugwind 180° was gedraaid en een sterke inflatoire tegenwind was geworden.
Toen kwam de werkelijk buitengewone “Grote Gok”: Europa besloot dat het wel zonder goedkope energie en natuurlijke hulpbronnen kon (uit wrok tegen Rusland over Oekraïne). Het besloot groots in te zetten op de komst van nieuwe technologie (technologie die nog moet worden ontwikkeld of bewezen), en wel op tijd en tegen een prijs die een concurrerende moderne economie in stand kan houden – bij gebrek aan pompaccumulatie van fossiele brandstoffen voor een infrastructuur die oorspronkelijk op die manier was gebouwd.
Het is überhaupt niet zeker dat dit technologische vooruitzicht werkelijkheid wordt. Misschien wel, maar misschien ook niet. En dat is een enorme gok.
Europese staten voerden in de 19e eeuw oorlogen juist om energie of grondstoffen zoals olie, kolen en ijzererts veilig te stellen. In de Eerste Wereldoorlog vocht Groot-Brittannië in het Midden-Oosten om de bunkerolie veilig te stellen waarmee de Britse oorlogsschepen konden worden omgebouwd van kolen naar olie. De omschakeling op olie gaf de Britse marine een concurrentievoordeel ten opzichte van de met kolen gestookte Duitse vloot. Maar de huidige EU heeft besloten af te zien van 19e-eeuwse fossiele brandstoffen in een Panglossiaanse weddenschap op menselijk vernuft dat een technische revolutie teweegbrengt – op tijd – en op kosten.
“Maar we missen het feit dat technologie geen energie kan creëren [althans van het type dat de moderne samenleving nodig heeft]. Deze overtuiging van menselijk vernuft is lang te optimistisch gebleken. Degenen die ervan uitgaan dat de politieke wereld kan worden gereconstrueerd door de inspanningen van de menselijke wil, hebben nooit eerder zo zwaar moeten inzetten op technologie boven fossiele energie – als de motor van onze materiële vooruitgang”, schrijft Helen Thomson.
Inzetten op technologie in plaats van fossiele energie is echter maar de helft van de Grote Gok. De andere helft is dat de westerse economie is gebaseerd en opgebouwd rond goedkope energie. Dat is haar “businessmodel”: Een ander model is nauwelijks denkbaar. Zal Europa de komende decennia besteden aan het slopen en vervangen van efficiënte energie-infrastructuur door nieuwe energiebronnen, die grotendeels niet meer zijn dan een “schijntje” van een innovator?
Zo ja, dan is het de eerste keer in de geschiedenis dat iemand zo zwaar inzet op technologie, in plaats van op energie. Nooit eerder is een dergelijke redundantie van de bestaande energie-infrastructuur (en het waardeverlies daarvan) serieus overwogen. En – nooit eerder – is efficiënte energie-infrastructuur geschrapt, om te worden vervangen door nieuwe groene structuren die minder efficiënt (zie hier en hier als twee voorbeelden), minder betrouwbaar en duurder zijn.
Het is de eerste keer in de geschiedenis dat een dergelijke investering op deze schaal wordt uitgevoerd. Dat maakt alles duurder, moeilijker en minder efficiënt. Het is een recept voor verdere verankering van inflatie en economische achteruitgang.
Het is echt zeilen tegen gierende tegenwind. Hoe zal deze infrastructuur worden gefinancierd? Het tijdperk van het gratis geld ligt achter ons; fiscale kosten zijn nu ECHTE kosten. Verminderde efficiëntie, betrouwbaarheid en frictie zullen dan botsen met de komende EU Net Zero ideologie, waarbij het klimaat het voorwendsel wordt om radicale beperkingen op levenswijzen in te voeren.
In de VS werd de financialisering van de economie geacht het westerse economische primaat uit te breiden. Dat is een tijdje gelukt, maar uiteindelijk zijn de financiële producten opgeblazen, waardoor de reële economie, die dingen produceerde en mensen productief tewerkstelde, werd leeggezogen.
Deze op geld lijkende afgeleide producten (die de reële economie verdringen) neigen meer naar het rijk van het onechte. Het is nu moeilijk om onderscheid te maken tussen geld-dingen die “echt en onecht” zijn. De FXT-saga (voor degenen die het hebben gevolgd) heeft dit precies geïllustreerd: hoe echt, en in welk opzicht was de FXT “token”?
De rage van groene, ESG-“producten” klinkt opmerkelijk genoeg als een afgeleid idee dat voortkomt uit de wereld van de financiële producten: d.w.z. technologische bling die investeringen aantrekt, maar die steeds verder af komt te staan van het echte doen en laten van een klassieke economie – abstracter, meer gebaseerd op beloften, hoop en wensen dan op dingen die uit de natuur komen.
Voor de gewone Europeaan is het inderdaad “een enge cocktail die ze voorgeschoteld krijgen”, voorspelt een BBC-document. “De Net Zero doelstelling kan geen “persoonlijke keuze” toestaan: “Hoe zien echte koolstofarme levensstijlen eruit – en kunnen ze echt worden bereikt door persoonlijke keuze alleen?”, klaagt het artikel. Nou, als het antwoord ‘nee’ is, betekent dit dat de ultralage CO2-levensstijl voor iedereen moet gelden. Hoe we dat doen is een kwestie van “zowel individuele als systeemverandering”.
Wat voorspelt deze “cocktail” voor de toekomst? Politieke turbulentie, waarschijnlijk. Om Churchill’s botheid te parafraseren: “This is the sort of bloody nonsense up with which they [the people] will not put”.
Copyright © 2023 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.
GREAT RESET DOSSIER
Platinamunt van 1 biljoen dollar kan de VS redden van economische ineenstorting
Lees meer over:
Published at Mon, 15 May 2023 16:41:11 +0000
