Zal Poetin instemmen met het impliciete pleidooi van Prigozjin voor een moderne Oprichnina?
Ongeacht of de bedoelingen van Wagner-chef Evgenij Prigozjin zuiver patriottisch zijn of deel uitmaken van een machtsspel, lijdt het geen twijfel dat hij vraagt om een fundamentele hervorming van de veiligheidssector, die uiteraard sommige mensen zal verontrusten. Het zou onverantwoordelijk zijn te speculeren over de vraag of president Poetin hiermee zal instemmen, aangezien geen enkele externe waarnemer in Rusland of daarbuiten over de nodige informatie beschikt om met zekerheid te zeggen wat hij uiteindelijk zal doen. Het enige wat we kunnen doen is het impliciete pleidooi van Prigozjin en de context waarin het werd gehouden, analyseren, schrijft Andrew Korybko.
Wagner-chef Evgenij Prigozjin publiceerde vrijdag een open brief aan president Poetin, generaal stafchef Gerasimov, het ministerie van Defensie en het Russische volk waarin hij verklaarde dat zijn particuliere militaire bedrijf zich op 10 mei uit Artjomovsk (Bakhmut) zal terugtrekken wegens gebrek aan munitie. RT meldde dat hij “paramilitaire bureaucraten” de schuld gaf van deze schandalige gang van zaken en verzocht dat de posities van zijn strijders zouden worden vervangen door het Russische leger om hun winst van het afgelopen half jaar daar te behouden.
Prigozhin heeft al geruime tijd ruzie met het ministerie van Defensie over logistiek, waardoor westerse waarnemers speculeren dat er ofwel ernstige problemen zijn met de militair-industriële capaciteiten van Rusland en/of dat dit deel uitmaakt van een machtsspel van een van die twee. Het is voor externe waarnemers onmogelijk om te weten wat er werkelijk achter de schermen gebeurt, maar zijn laatste verklaring maakt duidelijk dat hij president Poetin impliciet oproept onverwijld een moderne “oprichnina” op te richten.
Dit verwijst naar de speciale strijdkrachten van Ivan de Formidabele (in het Westen vaak verkeerd vertaald als “de Verschrikkelijke”) die werden samengesteld om verraderlijke elementen onder de Bojaren, de machtige Russische adel, uit te roeien tijdens de langdurige Lijflandse Oorlog die toen in het land woedde. Hoewel ze door westerse historici worden afgeschilderd als de onverantwoordelijke moordenaars van de tsaar die de bevolking zouden terroriseren, worden ze door veel Russische historici zeer gewaardeerd, omdat ze hen beschouwen als patriottische krachten.
Die tweede interpretatie werd ook gedeeld door Joseph Stalin, die hen aan de beroemde Sovjetcinematograaf Sergei Eisenstein heeft beschreven als onmisbaar voor de kruistocht van de voormalige tsaar tegen interne bedreigingen voor de eenheid van Rusland en dus voor het voortbestaan van de staat. In de huidige context hebben functionarissen als voormalig president en huidig vicevoorzitter van de Veiligheidsraad Dmitri Medvedev de NAVO-Russische proxy-oorlog in Oekraïne eveneens als existentieel bestempeld.
Net als tijdens de Lijflandse Oorlog van Ivan de Formidabele wordt ook nu gespeculeerd over de lopende speciale operatie van president Poetin dat sommige van zijn tegenslagen op zijn minst gedeeltelijk het gevolg zijn van ondermijning door de elite. Voor alle duidelijkheid: het delen van de voorgaande mening staat niet gelijk aan het verlenen van geloofwaardigheid, maar het doel van het vermelden van deze geruchten is om Prigozjins beschuldiging tegen “paramilitaire bureaucraten” in zijn historische en hedendaagse context te plaatsen.
Daarbij bestaat er weinig twijfel over dat zijn open brief een sterk geïmpliceerd pleidooi bevat voor de Russische leider om een moderne oprichnina op te richten, net zoals zijn voorganger deed, hoewel het momenteel onduidelijk is of president Poetin hiermee zal instemmen. De publiekelijk verkondigde insinuatie dat zijn land verraderlijke elementen binnen de elite heeft die de langste strijd van het conflict tot nu toe actief ondermijnen, is ontegenzeggelijk opruiend, ongeacht de juistheid ervan.
Dit plaatst het staatshoofd voor een dilemma. Enerzijds zou het negeren van Prigozjins impliciete pleidooi ertoe kunnen leiden dat degenen die zijn speculaties over de Russische leider onderschrijven met argusogen worden bekeken, vooral in het geval dat Kiev de op handen zijnde terugtrekking van Wagner aangrijpt om Artjomovsk te heroveren. Aan de andere kant zou de oprichting van een moderne oprichnina (ook al wordt de oprichting ervan niet bekendgemaakt) en het wegnemen van de bureaucratische belemmeringen voor Prigozjins logistieke verzoeken schijnbaar bevestigen dat er eliteverraders bestaan.
Zeker, de FSB beschikt al over de contraspionagecapaciteiten om verraders uit te roeien, maar de chef van Wagner suggereert sterk dat ze dat niet kan of wil doen. Die aanvullende toespeling is net zo opruiend, zo niet meer, als zijn suggestie dat er binnen de Russische elite verraderlijke elementen bestaan die zo diep in de bureaucratie zijn verankerd dat zij erin zouden kunnen slagen de overwinning van hun partij in de langste strijd van het conflict tot nu toe te ondermijnen en daardoor mogelijk het tij tegen haar te keren.
Het is met de tweede van deze twee met elkaar verweven narratieven in gedachten dat het duidelijk wordt dat hij oproept tot de oprichting van een moderne oprichnina die onafhankelijk zou zijn van de bestaande veiligheidsstructuren en alleen verantwoording verschuldigd zou zijn aan president Poetin, net zoals hun voorloper dat was aan zijn voorganger. Ongeacht of Prigozjins bedoelingen puur patriottisch zijn of deel uitmaken van een machtsspel, lijdt het dus geen twijfel dat hij om een fundamentele hervorming van de veiligheidssector vraagt, wat sommige mensen uiteraard zal verontrusten.
Zijn feitelijke pleidooi ligt al gevoelig genoeg, maar het wordt nog gevoeliger door de onmiddellijke politieke context waarin het wordt geformuleerd met betrekking tot de poging tot moord op president Poetin van dinsdagavond en de gebeurtenissen op de Dag van de Overwinning van volgende week. Het bovengenoemde boekt zijn dubbele insinuatie die hierboven werd beschreven en de nieuw ontstane vrees dat Rusland Artjomovsk zal verliezen als mogelijk gevolg van de op handen zijnde terugtrekking van Wagner, waardoor de aandacht voor zijn impliciete oprichnina-pleidooi wordt gemaximaliseerd.
Het beste scenario vanuit het oogpunt van het staatsbelang zou zijn dat het Russische leger Artjomovsk met succes vasthoudt na de vervanging van zijn bondgenoten van Wagner, terwijl deze laatsten de nodige rust krijgen om terug te keren en nog een dag te vechten. In de tussentijd zouden de logistieke problemen waarmee Prigozjins onderneming tot dan toe zou zijn geconfronteerd, hopelijk tegen die tijd zijn opgelost zonder dat een moderne oprichnina moest worden opgericht.
Soms verlopen de gebeurtenissen echter niet altijd volgens het meest optimistische scenario, dus de optimistische volgorde van de gebeurtenissen in de vorige paragraaf mag niet als vanzelfsprekend worden beschouwd. Toch zou het onverantwoordelijk zijn om te speculeren over wat er nog meer zou kunnen gebeuren, aangezien geen enkele externe waarnemer in Rusland of daarbuiten over de nodige informatie beschikt om met zekerheid te zeggen wat er uiteindelijk zal gebeuren. Het enige dat kan worden gedaan is het analyseren van het impliciete pleidooi van Prigozhin en de context waarin het werd gehouden.
Copyright © 2023 vertaling door Frontnieuws. Toestemming tot gehele of gedeeltelijke herdruk wordt graag verleend, mits volledige creditering en een directe link worden gegeven.
OEKRAÏNE CONFLICT DOSSIER
Lees meer over:
Published at Fri, 05 May 2023 12:13:33 +0000
